تربیت دینی فرزندان
بی شک خانواده یکی از مهمترین و ابتدایی ترین نهاد ها برای شکل دهی شخصیت فرزندان و اماده سازی آنها برای بروز و رشد استعدادها و توانمندی هاست و والدین تاثیر گذارترین افراد در تربیت فرزندان هستند.
هر چند درما درآموزه های دینی خود داریم که هر کس بر طبق شاکله ی خود عمل و رفتار میکند و تربیت از سالها قبل از تولد فرد آغاز میشود، ولی نمیتوان نقش خانواده و وظیفه ای که برعهده ی پدرومادراست را نادیده گرفت.
یکی از مهمترین وظایف والدین در محیط خانواده علاوه بر تامین مالی و امنیت جانی و روانی فرزند، تربیت صحیح و در راستای توانمندیهای بالقوه و خدادادی او و به طور ویژه، تربیت دینی فرزندان است.
تربیت به معنای کلی ، آن دسته از اعمالیست که به رشد و شکوفایی استعدادها، آموزش فضایل، دوری جستن از رذایل و ایجاد ملکات اخلاقی و عملی پسندیده در انسان،ایجاد عزت نفس و رشد فرد در مسیر کمال است.
و واضح است که این اعمال باید به نحوی انجام گیرد که کودک را دل زده، لجباز و درعین حال دنباله رو و مقلد بار نیاورد.
به این ترتیب معنای تربیت دینی فرزندان مشخص میشود.
هرگاه ما در مسیر تربیتی خود ، در صدد نهادینه سازی آموزه های دینی براییم و ملکات اخلاق دینی و عملگرایی دینی را در فرزندمان رشد دهیم، در مسیر تربیت دینی گام برداشته ایم.
موثرترین بستر برای اینکه کودک با میل و رغبت گزاره های دینی را بپذیرد ، خانواده ای با بنیان مذهبی ست. در ادامه گروه همسالان، فضاهای آموزشی ، خوراکهای فرهنگی که از جامعه دریافت میکند و باورهای نهادینه شده در خانواده هم در روند تربیت دینی موثر هستند.
یکی از نکات مهم که به آن اشاره شد، اجتناب از اجبار و پیروی کورکورانه است.
این نکته در هر نوع از آموزش و تربیت ، اعم از دینی ، اجتماعی و…باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که کودک در سالهای آغازین زندگی تماما در اختیار و سیطره ی والدین است و ولی به محض ورود به دوره ی نو جوانی شروع به خود شکوفایی میکند ، آنچه که در وجودش نهادینه شده و اصطلاحا تبدیل به ملکه شده را در خود نگه میدارد و مابقی را رها میکند.
حضرت علی(ع) درباره تربیت کودک به امام حسن (ع) می فرماید: دل کودک چون زمینی خالی است که هر بذری در آن پاشیده شود، می پذیرد، پس من پیش از آن که قلبت سخت و فکرت به امور دیگر مشغول شود، به ادب و تربیت تو مبادرت ورزیدم.
تحقیقات نشان داده انسانها از 6 ماهگی قابلیت درک محیط اطراف خود را به صورت کامل دارند و از همان زمان در حال ضبط داده هایی هستند که از محیط میگیرند و در نهایت جهانبینی و سیر فکری آنها ساخته میشود .
پس تربیت اعم از تربیت کلامی و عملیست و قطعا انچه در عمل در محیط خانواده دریافت میکند بسیار موثر تر از تربیت کلامی است.
همچنین است کنترل ورودی های بدن فرزند، اینکه چه غذایی میخورد. با چه گروه همسالی معاشرت میکند، چه نواها و موسیقی را گوش میدهد. پیامبر اکرم میفرمایند: ار حقوق فرزند بر پدر این است که روزی او را جز از راه حلال تامین نکند.
وجه ممیزه ی تربیت دینی با سایر روشهای تربیتی این است که در این روش علاوه براین که فرد در زندگی دنیا ، به رشد و شکوفایی میرسد، از این توانمندی در زمینه ی پربار کردن توشه ی آخرتی و زندگی آخروی خود بهره میبرد.
اگر تربیت دینی فرزندان به درستی انجام شود، کودک میاموزد علاوه بر داشتن عزت نفس وبزرگ دانستن خود ، جنبه ی بندگی و نیاز مندی همیشگی به قدرتی غیر بشری و پیروی مطلق از خداوند را نیز در خود رشد دهد.
بنا بر این مهمترین نکته در تربیت دینی فرزندان که باید مورد توجه قرار گیرد، جنبه ی توحیدی و خدا محوریست. بر خلاف تربیت های سکولار که انسان را محور همه چیز قرار داده و در نهایت به نسبی بودن همه چیز در راستای تامین نیاز انسان ، باور و اعتقاد پیدا میکنند.
برای اینکه در تربیت فرزند در جنبه ی مختلف از جمله تربیت دینی موفق باشید باید خود ا ز جنبه های گوناگون غنی کنید، چراکه تا چیزی در وجود والدین نهادینه نشده باشد، نمیتوانند آن را به کودک خود منتقل کنند.
علاوه بر این باید از روشهای مناسب با شاکله ی فرزندان برای انتقال مفاهیم استفاده کنید.
بسته به این که کودک در چه سنی است میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید
1. داستان گویی:میتوانید مفاهیم را در حد فهم کودک، در قالب داستانهای کوتاه، با بیان روان ، با بهره گیری ازسیره ی ائمه و داستانهای مذهبی به کودک منتقل کنید.
2.الگو سازی: نقش الگو در تربیت بسیار مهم است.کودک از آنچه میبیند ، بسیار بیشتر تاثیر میپذیرد تا آنچه به او امر میشود.
اگر الگو مورد علاقه و برای کودک دوست داشتنی باشد،کودک هر چه بیشتر سعی میکند خود را شبیه او کند.به همین دلیل نقش و عملکرد پدر و مادر بسیار حیاتی وتعیین کننده است. چرا که اولین الگوی کودک والدین او هستند. میتوانید به مرور الگو ها را در ذهن کودک جایگزین کنید. آنچه مهم است کشش کودک نسبت به آن الگوست
3.میل و رغبت کودک: سعی کنید گزاره های دینی را به کودک تحمیل نکنید. به عنوان مثال سعی کنید تا قبل از مکلف شدن و او را اجبار به خواندن نماز نکنید بلکه اجازه دید از راه های دیگر که ذکر شد به نماز ترغیب شود سعی کنید آموزشهای شما شبیه به کلاس درس نشود تا کودک از آن فراری باشد.
4.بیان فواید و آسیبها: برای اینکه گناه یا ثواب را به کودک معرفی کنید، نباید چیزی را به او تحمیل کنید و از او بخواهید آن را بپذیرد، بلکه میتوانید با تبیین آسیبهای گناه و فواید عمل ثواب، کودک را به انجام و ترک آنها متمایل کنید
5.پاسخگو بودن: سوالات کودک را هیچگاه بودن پاسخ نگذارید. حال اگر سوالاتی که کودک شما میپرسد نشان از داشتن دغدغه ی مذهبی در ذهن او دارد باید با وسواس و دقت بیشتری پاسخگوی سوالات باشید. یا مطالعه و اطلاعات خود را بالا ببرید و یا به یک مشاور مذهبی و کسی که برای کودک مورد احترام و اعتماد است مراجعه کنید.
6.زیاده روی نکنید:برای آموزشهای مذهبی سن و حوصله ی کودک را در نظر بگیرید. کودکان مانند بزرگسالان نیستند و خیلی زود از انجام یک کار تکراری خسته میشوند. و همین میتواند سر آغا دین گریزی در کودک شود. برای کودکان آرامش و لذت خود در اولویت است. سعی کنید این حریم را حفظ کنید.
7.قرار گرفتن در فضاهای مذهبی: کودکان را با خود به مسجد ببرید و خاطره ی خوش از این مجالس برای آنها ایجاد کنید. روضه کارکرد تربیتی بالایی دارد؛ اگر امکان دارید، در منزل مراسم مذهبی و روضه ی حضرت ابا عبد الله برگزار کنید. همین که کودک در این حال و هوا رشد کند و پدر و مادر خود را در این سمت و سو بیند، بسیار در رشد بعد دینی و معنوی او موثر خواهد بود.
فراموش نکنید کودک شما آن چیزی خواهد شد که شما هستید ، نه آن چیزی که میگویید…
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.